BRZEMIONA

Położenie

Sołectwo Brzemiona położone jest na terenie gminy Lniano, województwo kujawsko-pomorskie, powiat świecki. W skład sołectwa wchodzą miejscowości: Brzemiona, Jakubowo, Zalesie Szlacheckie. Całkowita powierzchnia sołectwa wynosi 881, 6430 ha.

Historia- Dwór z 1900 r.

Brzemiona to wieś leżąca w kompleksie leśnym Wdeckiego Parku Krajobrazowego, w odległości 24 km na płn.-zachód od Świecia. Dawne jej nazwy to Brzemionna, Bremin (niem.) i Bomin (niem.). Z całą pewnością wieś istniała już w XVI w., niestety jej wcześniejszej historii nie znamy. Ze wsi tej pisali się Kowalkowscy: Jan oraz jego syn Fabian. W 1612 r. Fabian Kowalkowski toczył spór sądowy z Krzysztofem Lewald-Powalskim z Zamartego. W kolejnych latach właścicielem wsi został Krzysztof Czerwiński, syn Jana. W obrębie majętności znajdował się folwark Lubec, który w 1618 r. dziedzic sprzedał wyderkafem Marcinowi Żółtowskiemu. Czerwińscy trzymali Brzemionę aż do końca XVIII w. Dalekim potomkiem w.w. Krzysztofa był Antoni Czerwiński, ożeniony z Marianną Grochowalską. Po śmierci Antoniego (ok. 1780 r.) taż Marianna wyszła za Macieja Pląskowskiego, syna Jana i Zofii Pomorskiej. Jako właściciel B. ten wzmiankowany jest w 1782 r.

Na pocz. XIX w. właścicielem wsi był niejaki Szeliski, wymieniony w 1821 r. Rok później Brzemionę, czyli ówczesny Bremin, kupiła Anna Elisabeth Karoline von Grellen-Prell (1775-1836), która wyszła w 1803 r. za Johanna Nitykowskiego. Pochodziła ona ze starej pruskiej szlachty (pierwsza wzmianka w 1302 r.), której cesarz Leopold II nadał w 1771 r. nowy herb - Grell - "w kolorze czerwonym dwie srebrne poprzeczki, w górnym polu towarzyszy złota gwiazda między dwiema złotymi liliami, w środku trzy złote lilie, a w dolnym dwie złote lilie. Na hełmie w koronie z czerwonymi i srebrnymi osłonami po prawej stronie i czerwono-złotymi osłonami po lewej, dwa skrzydła podzielone czerwoną i srebrną gwiazdą."

Synem Anny i Jochanna był Salezjusz Franz Hermann Artur Nitykowski (1842-1907), a wnukiem królewski pruski podpułkownik kawalerii, później urzędnik stanu cywilnego - Arthur Franz Herman Nitykowski. Dobra po ojcu przejął on w 1868 r. Dnia 10 sierpnia 1892 r. w Poczdamie "został podniesiony do pruskiej szlachty", pod nazwiskiem von Nitykowski-Grellen.

W 1885 r. wieś stanowiła dobra ziemskie w pow. świeckim i należała do parafii w Drzycimiu. Była to spora wieś i posiadała urząd gminy oraz urząd stanu cywilnego. Stacja pocztowa znajdowała się w Osieku. Dobra liczyły 2418 mórg i posiadały własną cegielnię oraz gorzelnię parową. Gospodarstwo specjalizowało się w hodowli bydła i sprzedaży nabiału. Rodzina Nitykowskich na pocz. XX w. wybudowała we wsi nowy dwór. W 1930 r. majątek pod zarządem Róży (Rosamundy) Nitykowskiej - Grellen liczył 790 ha i posiadał gorzelnię. We wsi liczącej 261 m-ców ponadto znajdował się młyn wodny Herlitza, zakład ogrodniczy G. Engela, murarz B. Kruk i kołodziej W. Lemke. W 1932 r. majątek został poddany obowiązkowej parcelacji. Z dóbr należących do Rosamundy N-G - Brzemiony i Zalesia Szlacheckiego - odparcelowano 390 ha gruntów. W jej rękach dobra pozostawały do stycznia 1945 r. Po wojnie dawne dobra zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. W 1961 r. dwór uległ zniszczeniu na skutek pożaru, następnie został odbudowany. (źródło: http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/934/Brzemiona/ )

Kultura

Szkoła w Brzemionach została otwarta w 1946 roku. Pierwszym nauczycielem, który zaczął uczyć był Franciszek Glama. Wówczas do szkoły uczęszczało aż 88 dzieci. W 1968 roku Franciszek Glama wmurował pierwszą cegiełkę w budynku nowej szkoły. Jeszcze tego samego roku zmienił się dyrektor szkoły, został nim Jerzy Dyguła. W latach późniejszych funkcję tę sprawowali: Krzysztof Kopka, Małgorzata Kopka, Marzena Kierzkowska. W 1971 roku szkole nadano imię Stefana Żeromskiego. Od 1974 roku uczniów w klasach było coraz mniej. Dlatego dyrekcja postanowiła, że dzieci będą się uczyły w systemie klas łączonych. Po likwidacji szkoły w 1999 roku budynek został przekształcony w świetlice. Tu odbywają się imprezy z udziałem mieszkańców. Z dniem 1 maja 2016 roku w świetlicy w Brzemionach zaczął działać punkt biblioteczny z działalnością kulturalną w ramach podpisanego porozumienia pomiędzy Gminną Biblioteką Publiczną w Lnianie a Gminą Lniano.

W Sołectwie Brzemiona prężnie działa Koło Gospodyń Wiejskich. Link na Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100078741579111

Pomniki przyrody

Przez wieś wzdłuż drogi powiatowej nr 1211C przebiega lipowa aleja prawem chroniona. Ten pomnik przyrody został ustanowiony w 1991 roku i wtedy tworzyło go 130 lip drobnolistnych o obwodach od 150 do 400 cm.

W parku dworskim z końca XIX w. rośnie kilka drzew uznanych za pomniki przyrody:

1. Lipa drobnolistna 1 (obwód 315 cm)

2. Jesion wyniosły 1 (300, 352 cm)

3. Jesion wyniosły odmiany zwisłej 1 (355 cm)

4. Dąb szypułkowy 10 (300 - 465 cm)

Najbardziej atrakcyjną wsią w sołectwie jest Jakubowo. Do Jakubowa można dojechać kierując się drogą mającą wjazd po lewej strony szosy prowadzącej z Lniana do Tlenia, tuż za miejscowością Brzemiona. Jest to niewielka wieś licząca zaledwie kilka domostw, ale bardzo uroczo położoną, niedaleko dużego młyna, tartaku i elektrowni wodnej na strudze Ryszka. Obiekt ten to dawny młyn o nazwie Zgorzały Most. Obok odbudowanego obiektu młyna wodnego, powstała elektrownia wodna i tartak. Kilkanaście metrów od tego miejsca znajduje się stary cmentarz byłych właścicieli młyna – niemieckiej rodziny. Niedaleko tego miejsca na powstałych rozlewiskach zadomowiły się Bobry. Struga w tym miejscu płynie głębokim wąwozem, nadając niebywałego uroku temu miejscu.